Holywood filmlerinde görürüz uzay aracının kaptanı direksiyona geçer ve göktaşlarına çarpmamak için bir sağa kıvırır, bir sola kıvırır, sanki TEM’de yol alıyor. Bu tür sahneleri çocukların çok izlediği çizgi filmlerinde de görürüz. Gelecekte ben göremeyeceğim ama eğer turistleri Asteroid kuşağına taşıdıklarında uzay aracımız bir göktaşına çarpar da böyle bir kaza sonucu ölür müyüz? Önce bu kuşak ve içindeki cisimlerden bilgi verelim daha sonra da bir takım hesaplar yapalım.

Uluslararası Astronomi Birliğine bağlı küçük gezegenler merkezi yaklaşık 625 000 tanesi kataloglamış. Çapı 1 km’den büyük asteroidlerin sayısını bilimciler 1-2 milyon arasında tahmin ediyor. En büyüğü Ceres çapı 914 km ve tüm bu asteroidlerin toplam kütlesinin %25’i bu gökcisminde. yeterli büyüklüğe sahip olduğu için onu “cüce gezegenler” sınıfına aldılar. Büyüklükte Ceres’den sonra gelen Pallas, Vesta ve Hygiea’nın çapları 400-525 km arasında değişiyor. Bu dördü toplam asteroid kütlesinin yarısını oluşturuyor. Toplam asteroid kütlesi dediğimiz rakam da Ay’ımızın kütlesinden küçük olduğunu unutmayalım. Çapı 1 km’den küçük olanların sayısı ise milyonlarca.

Asteroid kuşağı güneşten 250 milyon km’den başlıyor ve 500 milyon km’ye kadar uzanıyor. Kuşağın kalınlığı konusunda çeşitli rakamlar var ama en küçüğü 100 milyon km. O zaman bu kuşağın hacmını hesap edebiliriz. Çıkan rakam 589×10^21 km^3. Eğer bu hacımda 1 milyon asteroid varsa ve bunlar homojen dağılmışsa (öyle olmadığını biliyoruz) herhangi ikisinin arasındaki uzaklık 840 000 km. Eğer 10 milyon asteroid varsa o zaman da herhangi ikisinin arasındaki uzaklık yaklaşık 400 000 km çıkıyor, yani yer-Ay uzaklığı kadar. Bu hesapları yapar mısınız?

Bugüne kadar bu kuşağın içinden 7 tane uzay aracı geçti ve bir tanesi de içinde dolaşıp duruyor. Şafak (Dawn) adlı uzay aracı 1 yıldan fazla Vesta’nın çevresinde dolanarak onu inceledi, daha sonra tekrar yola çıktı ve 2015 yılında Ceres’in çevresinde dolanmaya başlayacak. Hiç birine bir şey olmadı, neden? Göktaşları arasındaki uzaklıklar çok büyük de o yüzden. Siz filmlere bakmayın, seyirciyi meraklandırmak için her şeyi yapar onlar. Çocukların rüyasına giren uzay kazalarının olması olanaksız.

Prof. Dr. Ethem DERMAN